Warszawa zatrzymała się na chwilę, aby uczcić pamięć bohaterskiego zrywu sprzed 80 lat. Hołd powstańcom warszawskim oddano przy pomnikach Gloria Victis i Polegli – Niepokonani oraz w wielu miejscach pamięci. Uroczystości rocznicowe zakończy rozpalenie Ognia Pamięci na Kopcu Powstania Warszawskiego na Mokotowie.

O 17.00, czyli w „godzinie W”, kiedy 80 lat temu rozpoczęły się powstańcze walki, jak co roku w Warszawie zawyły syreny alarmowe. Polacy zatrzymali się na minutę, aby zademonstrować solidarność z powstańcami. Hołd powstańcom przy Pomniku Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach oddali prezydent Andrzej Duda, marszałkowie Sejmu i Senatu Szymon Hołownia i Małgorzata Kidawa-Błońska oraz Władysław Kosiniak-Kamysz, wicepremier, minister obrony. Złożono wieńce pod pomnikiem i uczczono bohaterów salwą honorową.

 Moment ten uczcili także piloci sił powietrznych. Cztery samoloty F-16 z 32 Bazy Lotnictwa Taktycznego i Herkules C-130 w honorowym przelocie nad Warszawą oddały cześć powstańcom warszawskim oraz aliantom, którzy dokonywali zrzutów dla walczących. Z tej okazji piloci do swoich mundurów przypięli wyjątkowe naszywki wojskowe przygotowane przez Muzeum Powstania Warszawskiego. – Na polsko-angielskiej naszywce przedstawiony został Powstaniec w hełmie z biało-czerwoną opaską i datami 1944-2024 – poinformowało Dowództwo Generalne.

Potem politycy, kombatanci i mieszkańcy Warszawy spotkali się na Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli przy pomniku Polegli – Niepokonani i złożyli kwiaty na kurhanie, w którym znajdują się prochy ponad 50 tys. mieszkańców stolicy. – Tu leżą warszawiacy, którzy wytrwali z nami 63 dni mimo głodu, śmierci i wszystkiego, na co była narażona ludność cywilna – mówiła na cmentarzu Wanda Traczyk-Stawska „Pączek”, żołnierz Armii Krajowej, kombatantka Powstania Warszawskiego i przewodnicząca Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy.

Film: Paweł Sobkowicz/ZbrojnaTV

Jak dodała, powstańcy chwycili za broń, bo chcieli wyrzucić z miasta Niemców i witać wchodzących Rosjan jako gości w wolnym mieście. – Ale to wy, warszawiacy, jesteście głównymi bohaterami Powstania Warszawskiego. My byliśmy tylko waszym wojskiem – podkreśliła Traczyk-Stawska. Nawiązując do tych słów premier Donald Tusk zaznaczył, że Warszawa jest bohaterem i wszyscy jej mieszkańcy 80 lat temu nimi byli.

Szef rządu dodał, że dla pokolenia, które dziś bierze na siebie odpowiedzialność za przyszłość ojczyzny, patriotyczna lekcja powstańców powinna być najwyższym przykazaniem. – Mamy obowiązek złożyć bohaterkom i bohaterom powstania uroczyste przyrzeczenie, że ta ofiara, to co Warszawa przeżyła i przetrwała, nie pójdzie na marne – obiecał premier. Jak zapewniał, zbudujemy Polskę silną, która nie będzie się bała sąsiadów ani wrogów. – Przyrzekamy, że razem zbudujemy taka Polskę, w której nigdy nie będzie trzeba cierpieć takich ofiar, jakie były doświadczeniem warszawiaków 80 lat temu, zbudujemy bezpieczny dom dla nas wszystkich – zaznaczył Tusk.

Do wystąpienia Wandy Traczyk-Stawskiej odniósł się także Rafał Trzaskowski, prezydent Warszawy. – Dużo się mówi o bohaterstwie samych powstańców, ale trzeba pamiętać, jak mówiła pani Wanda, że to ludność cywilna był prawdziwym bohaterem powstania, to o nich musimy pamiętać i pamiętamy – zapewniał prezydent miasta. Apelował także, aby wszyscy jako społeczeństwo, a nie tylko nasza armia, byli gotowi na każdą ewentualność i zagrożenie. – Odwaga musi być w nas wszystkich – zaznaczył Trzaskowski. Uroczystość na cmentarzu zakończył apel poległych, modlitwa ekumeniczna i złożenie kwiatów.

Uroczystości rocznicowe odbywały się dziś w całej Warszawie od rana. Przed południem prezydent Duda upamiętnił wraz z Frankiem-Walterem Steinmeierem, prezydentem Niemiec, ofiary rzezi Woli. Duda przypomniał, że mija dokładnie 80 lat od momentu, gdy wojska niemieckie rozpoczęły eksterminację ludności stolicy. – Do 12 sierpnia 1944 roku tutaj na Woli wymordowano około 60 tys. cywilnych mieszkańców Warszawy – mówił. Prezydent podkreślił, że obecność niemieckiego przywódcy na tegorocznych uroczystościach stanowi ważny symbol i zasługuje na szacunek. – Prezydent Niemiec, a więc syn tego narodu, który był sprawcą tych straszliwych zbrodni, składa wieniec, pochyla swoją głowę, klęka przed krzyżem upamiętniającym tamtą ofiarę i tamtych pomordowanych – zaznaczył Duda.

Z kolei premier Tusk gościł dziś rano w Muzeum Powstania Warszawskiego. Jak podkreślił podczas wizyty, żadne inne wydarzenie historyczne i żaden bohater naszej historii nie jednoczą Polaków tak, jak zryw z 1 sierpnia 1944 roku. Podkreślił jednocześnie, że MPW łączy generacje, ludzi o różnych poglądach, korzeniach i tradycjach. – Pamięć jest bezcenna. Hołd, który się należy, w sposób oczywisty jest także bezcenny w tworzeniu lepszej historii – dodał szef rządu.

Premier poinformował też, że rząd przekaże 100 mln zł na rozbudowę muzeum, a środki trafią do placówki w ciągu kilku miesięcy. – Chcemy, żeby coraz więcej ludzi w coraz lepszych warunkach mogło korzystać z tej placówki, z wiedzy o powstaniu. Program, który ambitnie zaczęliście, a na który brakowało pieniędzy, musi się jak najszybciej zrealizować – podkreślił Tusk.

Przedstawicie władz, w tym prezydent Duda i minister Kosiniak-Kamysz, złożyli także wieńce na grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera”, dowódcy Okręgu Warszawskiego AK na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. „80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego – heroicznego zrywu, który zrodził się z marzeń o wolności żyjących pod okupacją. Ich niezłomność i poświęcenie są dla nas wielką inspiracją. Pamiętamy o tych, którzy w sierpniu 1944 roku stanęli do walki o wolność i godność. Cześć i Chwała bohaterom Powstania Warszawskiego” – napisał wicepremier na swoim profilu na Facebooku.

Wieńce składano dziś także m.in. na grobach dowódców AK na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach: gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, gen. Stefana Roweckiego „Grota” i gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”. Uroczystość zorganizowano również przy pomnikach: Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, Kobietom Powstania Warszawskiego i Mokotów Walczący 1944.

Wieczorem na pl. Piłsudskiego zaplanowano wspólne śpiewanie piosenek powstańczych z udziałem orkiestry i chóru pod kierownictwem Jana Stokłosy pod hasłem „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”. Dzisiejsze uroczystości zakończy rozpalenie o 21.00 Ognia Pamięci na odnowionym Kopcu Powstania Warszawskiego w parku Akcji „Burza” na Mokotowie. Ogień zostanie przyniesiony przez „Sztafetę pokoleń” z Grobu Nieznanego Żołnierza. Jednocześnie włączona zostanie iluminacja pomnika, która będzie trwać 63 dni, tyle ile walczyli bohaterowie warszawskiego zrywu.

Z okazji 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, nasza redakcja przygotowała specjalne wydanie „Polski Zbrojnej”. Wydawnictwo można było dostać w trakcie oficjalnych obchodów. Można je także pobrać w wersji elektronicznej.