moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi

Co ma zrobić żołnierz, którego rodzice nie chcą podać do wojskowej ewidencji swoich numerów PESEL? Kiedy żołnierz aktywnej rezerwy opiniuje żołnierzy zawodowych? Prawnicy Ministerstwa Obrony Narodowej wyjaśniają wątpliwości dotyczące interpretacji przepisów ustawy o obronie ojczyzny.

Czy żołnierzowi pełniącemu 12-godzinny, nieetatowy dyżur, należą się nadgodziny za dzień pełnienia takiego dyżuru? Jaka jest podstawa prawna?

Zgodnie z art. 275 ust. 4 ustawy o obronie ojczyzny (z 11 marca 2022 r.), normy czasu służby, o których mowa w ust. 2 i 3 nie mają zastosowania do oficerów zawodowych pełniących obowiązki dowódców jednostek wojskowych, a także do żołnierzy zawodowych realizujących zadania szczególnie istotne dla sił zbrojnych oraz realizujących zadania o charakterze nadzwyczajnym niezbędne do ochrony interesów państwa, w szczególności: biorących udział w zapobieganiu skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia, pełniących służby i dyżury, odbywających ćwiczenia i szkolenia oraz pełniących służbę wojskową poza granicami państwa.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że zgodnie z § 8 rozporządzenia ministra obrony narodowej z 18 października 2023 r. w sprawie czasu służby żołnierzy zawodowych:

1. Żołnierza wyznaczonego do pełnienia służby dyżurnej lub dyżuru trwającego co najmniej 24 godziny zwalnia się z wykonywania innych zadań służbowych w dniu rozpoczęcia i zakończenia tej służby lub dyżuru.

2. Żołnierzowi, który pełnił służbę dyżurną lub dyżur w dniu ustawowo lub dodatkowo wolnym od służby, w wymiarze co najmniej 8 godzin, udziela się za ten dzień czasu wolnego w wymiarze jednego dnia.

3. Żołnierzowi, który pełnił służbę dyżurną lub dyżur w dniu ustawowo lub dodatkowo wolnym od służby, w wymiarze mniejszym niż określony w ust. 1, udziela się za ten dzień czasu wolnego w wymiarze równym liczbie godzin pełnienia tej służby lub dyżuru.

Należy przy tym pamiętać, że w świetle § 2 ww. rozporządzenia użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1) dyżur – trwający 24 godziny lub wielodniowy dyżur bojowy, operacyjny, ratowniczy lub inny wprowadzony rozkazem dowódcy jednostki wojskowej;

2) etatowy dyżur – dyżur w stałym systemie dyżurów pełnionych przez żołnierzy w ramach obowiązków wynikających z zajmowanego stanowiska służbowego w powołanych do tego celu jednostkach organizacyjnych oraz podobnych etatowych służbach operacyjnych i dyżurnych;

3) służba dyżurna – trwająca od 12 do 24 godzin służba garnizonowa, wewnętrzna, wartownicza, patrolowa, konwojowa i asystencyjna lub operacyjna.

Wobec powyższego możliwe jest stwierdzenie, że przywołany przez pytającego „12-godzinny nieetatowy dyżur” nie spełnia przesłanek, o których mowa w § 2 ww. rozporządzenia, a co za tym idzie nie przysługuje za niego czas wolny.

Czy żołnierz aktywnej rezerwy (AR) wyznaczony na stanowisko szefa sekcji, komórki itp., któremu podlegają żołnierze zawodowi, jest uprawniony do ich opiniowania?

Służba w aktywnej rezerwie jest uregulowana w ustawie o obronie ojczyzny od art. 240
do art. 247. Zgodnie z art. 243 ust. służbę w aktywnej rezerwie pełni się raz na kwartał jednorazowo, przez co najmniej 2 dni w czasie wolnym od pracy oraz jednorazowo, przez 14 dni, co najmniej raz na 3 lata. Służba w aktywnej rezerwie może być pełniona również w trybie natychmiastowego stawiennictwa.

Ustęp trzeci tego artykułu wskazuje, że służbę w aktywnej rezerwie żołnierz AR pełni w określonych przez dowódcę jednostki wojskowej dniach służby. Ponadto zgodnie z art. 245 ustawy, dowódca jednostki, w której żołnierze AR pełnią służbę na stanowisku, w formie zbiorowego wykazu dla jednostki wojskowej ustala dni, w których w danym roku kalendarzowym służba ta jest pełniona. Mając na uwadze powyższe należy zauważyć, że przepisy ustawy o obronie ojczyzny nie wykluczają możliwości opiniowania żołnierzy zawodowych przez żołnierzy AR wyznaczony na takie stanowisko służbowe.

Dodatkowo należy zauważyć, że zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia ministra obrony narodowej z 25 marca 2024 r. w sprawie opiniowania służbowego żołnierzy, opinię służbową sporządza osobiście bezpośredni przełożony żołnierza zawodowego. Natomiast zgodnie z definicją przełożonego określoną w pkt. 3 Zarządzenia Nr 7/MON Ministra Obrony Narodowej z 28 kwietnia 2023 r. w sprawie wprowadzenia do użytku „Regulaminu ogólnego żołnierza Wojska Polskiego” – „przełożonym” jest żołnierz lub osoba niebędąca żołnierzem, któremu (-ej) na mocy przepisów prawa, rozkazu/decyzji/polecenia, podporządkowano żołnierza lub osobę niebędącą żołnierzem, uprawniony (-a) do wydawania rozkazów lub poleceń służbowych. Natomiast w myśl pkt 4 cytowanego regulaminu żołnierz będący przełożonym, w stosunku do swoich podwładnych powinien posiadać wyższy lub równy stopnień wojskowy. Jak wskazuje powyższe przełożonym jest żołnierz, a przepisy nie precyzują, że to ma być żołnierz zawodowy. Zgodnie z taką wykładnią, należy zatem zauważyć, że obowiązujące przepisy nie wykluczają opiniowania żołnierzy zawodowych przez żołnierzy AR.

Jakie przepisy regulują organizację zajęć z wychowania fizycznego w jednostce? Chodzi mi zwłaszcza o liczbę godzin, jaką w czasie służbowym w ciągu tygodnia żołnierz może przeznaczyć na zajęcia WF. Czy godziny liczymy jako „zegarowe” czy „lekcyjne”?

Przepisy, o które pyta autor pytania, można znaleźć w zestawieniach godzin programowych w programach szkolenia poszczególnych wojsk, np. dla pododdziałów logistycznych będzie to „Program szkolenia pododdziałów logistycznych”. W warunkach garnizonowych dowódca realizuje szkolenie w ramach obowiązującego tygodnia pracy (zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zatwierdzonym porządkiem dnia), w którym wydziela się pięć dni szkoleniowych w tygodniu. Dzień szkoleniowy obejmuje godziny lekcyjne po 45 minut. Sugerujemy, aby autor pytania udał się do biblioteki jednostki wojskowej i tam poprosił o program szkolenia pododdziałów. W tym dokumencie będą podane szczegółowe, interesujące autora pytania informacje.

Czy dowódca ma prawo wysyłania żołnierza w podróż służbową zaraz po zakończeniu służby dyżurnej?

Powyższą kwestię określa regulamin ogólny. Zgodnie z nim żołnierza wyznaczonego do pełnienia służby wewnętrznej lub dyżuru trwającego co najmniej 24 godziny zwalnia się z wykonywania innych zadań służbowych w dniu rozpoczęcia i zakończenia tej służby lub dyżuru – co nie jest tożsame z udzieleniem wolnego lub opuszczeniem miejsca stałej dyslokacji (MSD). Jednocześnie należy mieć na względzie art. 275 ust. 4, który mówi o zadaniach szczególnie istotnych dla sił zbrojnych. Jeżeli dowódca wydał rozkaz żołnierzowi o wyjeździe po służbie, należy przyjąć, że są to zadania szczególnie istotne dla sił zbrojnych, których nie można było przewidzieć z wyprzedzeniem w ramach zapewnienia normalnego toku funkcjonowania jednostki wojskowej. Zwracamy również uwagę, że sam fakt wysłania żołnierza w podróż służbową nie musi stanowić faktycznego wykonywania obowiązków służbowych. Dzieje się tak w sytuacjach, kiedy żołnierz kierowany jest w podróż służbową środkami transportu publicznego lub z delegowanym kierowcą. Powyższe stanowi również odzwierciedlenie w orzecznictwach sądowych, w których sąd podkreśla, że w czasie podróży służbowej rozliczeniu czasu ponadnormatywnego podlega tylko i wyłącznie faktyczny czas wykonywania obowiązków służbowych w ramach skierowania, np. kierowanie pojazdem mechanicznym. Natomiast odbywając podróż jako pasażer żołnierz nie wykonuje zadań służbowych.

Tym samym z przedstawionego stanu należy wyprowadzić wniosek, że możliwe jest skierowanie żołnierza po służbie w podróż służbową pod warunkiem, że w dniu zdania służby nie wiąże się to z powierzeniem faktycznego wykonywania zadań służbowych.

Czy żołnierz ma obowiązek podania danych wrażliwych swoich rodziców, tj. numeru PESEL. Czy za niepodanie tych danych może zostać ukarany dyscyplinarnie? Co w przypadku, jeśli rodzice nie chcą podać swoich numerów PESEL?

Tak, żołnierz ma obowiązek podania numeru PESEL rodziców. Zgodnie z art. 71 ust. 2 pkt 1 lit. d ustawy o obronie ojczyzny, w ewidencji wojskowej gromadzi i przetwarza się imiona i nazwiska rodowe rodziców oraz ich numery PESEL, jeżeli zostały im nadane.
Osoby podlegające ewidencji wojskowej są obowiązane do udzielania informacji organom prowadzącym tę ewidencję w zakresie danych ich dotyczących i przetwarzanych w ewidencji wojskowej. Jednocześnie należy podkreślić, że do przetwarzania danych w ewidencji wojskowej nie mają zastosowania przepisy RODO. Uchylanie się od podania danych do ewidencji wojskowej może skutkować wszczęciem postępowania dyscyplinarnego.
Zgodnie z art. 71 ust. 3 ustawy przetwarzanie danych osobowych zgromadzonych w ewidencji wojskowej może się odbywać bez zgody i wiedzy osoby, której dotyczą te dane. W konsekwencji rodzice, których dane gromadzone są w ewidencji wojskowej, nie muszą być informowani o ich przetwarzaniu, jak również nie jest wymagana ich zgoda w tym zakresie.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że żołnierz, który nie zna danych ewidencyjnych swoich rodziców lub ma utrudnioną możliwość w ich pozyskaniu, może złożyć wniosek o udostępnienie danych z rejestru PESEL jako osoba posiadająca interes prawny, aby otrzymać takie informacje.

W jaki sposób powinienem nosić odznakę „ZASŁUŻONY ŻOŁNIERZ RP” w połączeniu z tzw. absolwentką szkoły wojskowej?

Na kieszeniach kurtek munduru wojsk lądowych oraz sił powietrznych odznaki nosi się:
– na środku prawej górnej kieszeni, między guzikiem, a dolną krawędzią kieszeni, nie więcej niż dwie odznaki absolwenckie oraz honorowe.
Dwie odznaki, o których mowa powyżej, umieszcza się symetrycznie. Jeżeli jedna lub dwie odznaki mają kształt wydłużony poziomo, nosi się je w układzie pionowym z zachowaniem symetrii między guzikiem a dolną krawędzią kieszeni. Łącznie na obu kieszeniach umieszcza się nie więcej niż cztery odznaki.

W wyniku zawiadomienia osób trzecich, żołnierz w godzinach wieczornych trafił na izbę zatrzymań ŻW. Ponieważ znajdował się pod wpływem alkoholu, żandarmeria mogła przeprowadzić czynności przesłuchania dopiero po jego wytrzeźwieniu. Finalnie żołnierz został zwolniony z izby zatrzymań na drugi dzień, około godziny 11.00. Przez cały dzień, nawet już po opuszczeniu izby zatrzymań, nie poinformował o tym fakcie swoich przełożonych. Czy takie zachowanie żołnierza uprawnia do potrącenia mu części uposażenia za nieobecność w pracy?

Jeśli okres zastosowania środka w postaci osadzenia żołnierza w izbie zatrzymań pokrywa się z wykonywaniem przez tego żołnierza obowiązków służbowych, odsuwa się go od ich wykonywania na czas zastosowania środka. W przypadku stwierdzenia zawinionej przez żołnierza zawodowego niemożności wykonywania zadań służbowych stosuje się przepis dotyczący utraty prawa do wynagrodzenia. Zgodnie z nim za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności żołnierz zawodowy traci prawo do 1/30 części miesięcznego uposażenia. Jeżeli żołnierz pobrał już uposażenie za ten czas, odpowiednią kwotę uposażenia potrąca się przy najbliższej jego wypłacie

Paulina Glińska

autor zdjęć: WOT

dodaj komentarz

komentarze


Świeże siły w Jasionce
 
Niezwyciężeni na start!
Liczymy na medale!
Wojskowy kurs dla pozorantów
Rusza kwalifikacja wojskowa
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
What Can Europe Do?
Po medale w sprincie drużynowym
Broń, która niszczy radary wroga
Wojsko podsumowało 2024 rok
To nie mogło się udać, ale…
Bałtyk pod strażą
Posłowie o wojskach medycznych
Zawiszacy na ratunek
Żołnierze nadal grają z WOŚP
Polska oferta zbrojeniowa dla Ukrainy
Przetrwać w lodowatej wodzie
Służby badają okoliczności samobójstwa żołnierza
Bezpieczeństwo na Bałtyku
Opanować miasto wspólnymi siłami
Europa chce wydawać na obronność więcej i… racjonalniej
Cztery medale biegaczki „armii mistrzów”
Zbrojeniowa misja gospodarcza
Bezpieczeństwo jest najważniejsze
Przeprowadzka CSWOT-u
Siedząc na krawędzi
Znaki do zmiany. Ze względu na tradycję i bezpieczeństwo
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Marynarze i komandosi zwalczają dywersję na morzu
Dariusz Łukowski pokieruje BBN-em
Druga zmiana zameldowała się na granicy
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Na gąsienicach zaminować teren
Na zagraniczne kursy razem z rodziną?
Hub w Rzeszowie pod parasolem ochronnym
Nowy eksponat w krakowskim muzeum
Z misją wracają do Rumunii
Rusza program „Szpital Przyjazny Wojsku”
Będą nowe centra szkoleń specjalistycznych dla terytorialsów!
Zbrodnia w świecie rzeczy
Następca amunicji 5,56 mm
Niemożliwe nie istnieje
Polska nie zawiesza współpracy z Koreą Południową
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Great Game of Interests
Polscy żołnierze wracają na zimowe wojskowe igrzyska
Generacje obok siebie
Eurokorpus na czele grupy bojowej UE
Eksperyment OM, czyli 10 Brygada Kawalerii
„Aleo Mout”, czyli odzyskać miasto
„Ferie z WOT” na poligonie w Żaganiu
Jałta. Symbol zdrady
Nie żyje Juliusz Kulesza „Julek”
Starty na medal w short tracku, biegach narciarskich i snowboardzie
Koreański koncern zaprzecza medialnym doniesieniom
Polacy i Kanadyjczycy szkolą ukraińskich żołnierzy
Święto żołnierzy AK już za tydzień!
„Husarz" w rękach Polaka
„Feniks” z pomocą dla… przedszkolaków
Kawalerzysta z Battle of Britain
Kandydaci na terytorialsów przekroczyli bramy koszar

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO